HEYELAN ÖNCESİ
- Heyelan genellikle, kuvvetli bir yağış ya da kar erimesi sonrasında oluşur.
- Heyelana karşı duyarlı alanlar: eski heyelan bölgeleri; doğal yamaçların, eski dolguların, çok dik ve derin yamaçların üst ve topuk kesimleridir.
- Heyelan açısından güvenli alanlar: sert ve masif kayaların oluşturduğu yamaçlar, yamaç eğiminde ani değişimlerin gözlenmediği nispeten düşük eğimli araziler, burun şeklinde çıkıntılı sırtların üstü veya çevresidir.
- Yaşanılan bölgede potansiyel jeolojik afetler hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.
- Heyelan açısından sorunlu alanlarla ilgili olarak yer bilimcilere ve mühendislere danışılmalıdır.
- Dik yamaçların topuk kesiminde desteği kaldırıcı kazı işlemlerinden ve dik yamaçların kenarında veya tabanında yapı inşasından kaçınılmalı, eğimi fazla yamaçların üzerine dolgu malzemesi dökülmemelidir.
- Arazi satın alınmasından, paylaşımından ve inşaat işlemlerinden önce ilgili kurum ve kuruluşlardan konuyla ilgili bilgi alınmalı ve buna göre karar verilmelidir.
HEYELAN ANINDA
- Kapalı alanda; binadan çıkmak ve heyelan bölgesinden uzaklaşmak için yeterli vaktin yoksa içeride kal, sağlam eşyaların altında veya yanında hayat üçgeni oluşturarak ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketini uygula.
- Açık alanda; kaçmak için zamanın varsa mümkün olduğu kadar yükseğe git, zamanın yoksa ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile başını ve boynunu koru.
HEYELAN SONRASI
- Yakınında bulunan elektrik, gaz ve su kaynaklarını hemen kapat. Çevrende gaz kaçağı olmadığından emin olana kadar bulunduğun yeri kibrit veya diğer yanıcı maddeler ya da elektrikli aletlerle aydınlatma. Fener kullan.
- Çevrende yaralı veya yardıma muhtaç kişiler varsa, yangın ve yeni bir heyelan tehlikesi yoksa onları yerinden oynatma.
- Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırak.
- Eşya almak için zarar görmüş binalara girme.
- Telefonu meşgul etme.
- Risk yaratabilecek duvar, çatı ve bacaların etrafında dolaşmamaya özen göster.
- Kitle iletişim araçları yoluyla yapılan uyarıları dinle ve söylenenleri uygula.
- Heyelan veya çamur akıntısı sonrası meydana gelebilecek sellenmelere karşı dikkatli ol.
HEYELAN BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Bina temelleri altında çatlama, yarılma veya ayrılmaların olması, kapı ve pencerelerde sıkışmaların, döşemelerde ve duvarlarda sürekli genişleyen çatlakların gözlenmesi,
- Volkanik veya sismik faaliyet yaşanması,
- Yeraltı su borularında sızıntıların ve kanalizasyon kanallarında kırılma ve çatlakların oluşması,
- Arazide veya yollarda çatlakların, yarıkların veya açılmaların oluşması,
- Olağan dışı seslerin duyulması
- Tel veya ahşap çitlerde yer değiştirmelerin görülmesi,
- Telefon direklerinde, çitlerde ve ağaçlarda yamaç aşağı eğilme ve yatmaların gözlenmesi,
- Arazide daha önce olmayan kaynak sularının, suya doygun alanların ve su sızıntılarının oluşması
